TGP SAIGON – 9 giờ 30 sáng Chúa nhật, 16-9-2012, tại Nhà thờ Phanxicô (50 Nguyễn Đình Chiểu, P. Đakao, Q. 1, Saigon) đã diễn ra Thánh lễ tưởng niệm cố NS Hùng Lân và chương trình “Sáu Mươi Năm Ngợi Ca Thiên Chúa” của người nhạc sĩ Công giáo tài hoa này.
Thánh lễ đồng tế gồm các Linh mục Đỗ Xuân Quế (chủ tế), Trần Thanh Cao (Gx Đồng Tiến) , Phạm Văn Bình, Lê Quang Uy (DCCT), Tiến Lộc (DCCT), Nguyễn Duy (TTMV TGP Saigon), Nguyễn Văn Tuyên, và Xuân Thảo (Dòng Phanxicô). Tham dự Thánh lễ còn có Lm Nguyễn Văn Minh (Gx Hiển Linh), các nhạc sĩ trong nhạc đoàn Lê Bảo Tịnh, các thi hữu Đồng xanh thơ Saigon, cùng quý tu sĩ, nghệ sĩ, thân nhân và quý khách.
Trong bài giảng, Lm Trần Thanh Cao sơ lược về cuộc đời và sự nghiệp của NS Hùng Lân: “Lúc sinh thời, NS Hùng Lân lo cho tiền đồ của nền âm nhạc và thánh nhạc Việt Nam. Ông cũng là một cây đa, cây đề trong giới nhạc sĩ của Việt Nam, nhưng tiếc rằng chưa có cuộc hội thảo nào về NS Hùng Lân. Cuộc đời ông âm thầm như một dấu lặng định mệnh. Trong âm nhạc, dấu lặng để nghỉ và chuyển tiếp sau câu nhạc khác, nhưng dấu lặng luôn quan trọng, cũng như bè trầm quan trọng trong ban hợp xướng. Phúc Âm hôm nay nói về việc từ bỏ mình. Từ bỏ mình không là hủy hoại mình mà là bỏ tính ích kỷ để có cái tâm sáng. Không chỉ từ bỏ mình mà còn phải vác thập giá, là hy sinh, là phục vụ, là yêu thương, vậy mới có thể theo Chúa. Đau khổ rất giá trị. Ns Hùng Lân không chỉ có chuyên môn về âm nhạc, ông còn biết sâu sắc về văn hóa và có lòng yêu nước. Thánh Inhaxiô Antiôkia nói rằng Thiên Chúa là Đấng vô cùng trầm lặng. NS Hùng Lân đã từng ăn cơm Nhà Chúa nên ông vẫn có nét tu trong cuộc sống: Âm thầm theo Chúa”.
Thật vậy, bài thánh ca “Một Sợi Tơ Vàng” được ông viết bằng giai điệu đẹp với ca từ là thể thơ lục bát (thơ đặc trưng Việt Nam) nhẹ nhàng mà thâm thúy:
Con như một sợi tơ vàng
Mong manh hạt bụi trên (cây) đàn thiên nhiên
Mỗi lần Chúa đặt tay lên
Hồn con run rẩy khúc huyền dâng ca
Các bài thánh ca của ông có giai điệu giản dị, dễ nhớ, dễ phổ biến, nhưng ca từ của ông rất sâu sắc. Ông còn viết lời việt cho bài thánh ca nổi tiếng mà mùa Giáng sinh nào cũng được sử dụng, đó là bài Đêm Thánh Vô Cùng (Đức ngữ là “Stille Nacht, Heilige Nacht”, Anh ngữ là “Silent Night, Holy Night”).
Thánh lễ hôm nay sử dụng các bài thánh ca của NS Hùng Lân: Lên Núi Sion (nhập lễ, Tv 41), Chúa Giải Thoát Isarel Ra Khỏi Ai Cập (đáp Ca, Tv 114), Dâng Hồn Xác (dâng lễ), Một Sợi Tơ Vàng (hiệp lễ), Kính Chào Đức Nữ Vương (kết lễ). Ca đoàn là Ban hợp xướng Trùng Dương.
Sau Thánh lễ là phần giao lưu. Dẫn chương trình là Lm Tiến Lộc (DCCT). Trong buổi giao lưu còn có phần phát biểu của Lm Anrê Đỗ Xuân Quế, nữ tu Myriam Nguyệt (Dòng Thánh Vinh Sơn, 42 Tú Xương), giáo sư tiến sĩ Trần Văn Khê, và nghệ sĩ ưu tú Phạm Thúy Hoan.
Phần giao lưu có phát thanh các bài Thắp Ngọn Nến Hồng, Duyên Tình Miền Nam (Ban Gió Khơi), Non Nước, Hoan Ca Phục Sinh, Bài Ca Vạn Vật (lời của Thánh Phanxicô Assisi), Thằng Tí Sún, Em Yêu Ai, Rước Đèn Trung Thu; ca đoàn Quê Hương trình bày Đồng Cỏ Tươi (Tv 22) và Cao Vời Khôn Ví; ca đoàn Thiện Chí trình bày ca khúc Việt Nam Minh Châu trời Đông (Giải Nhất kỳ thi âm nhạc toàn quốc, Hà Nội – 1944) và Tôi Không Còn Cô Đơn; gia đình Hùng Lân trình bày ca khúc Mẹ Là Mùa Xuân và Xuân Tạ Ơn; ban hợp xướng Trùng Dương trình bày ca khúc Tiếng Gọi Lên Đường, Rạng Đông (Giải thưởng Sáng tác Hội Khuyến nhạc Hà Nội – 1943), Khỏe Vì Nước, và Hè Về.
Ngoài ra, ông còn có bài hợp xướng Trường Ca Phục Sinh và nhiều bài thánh ca quen thuộc, kể cả một số ca khúc đời như Hận Trương Chi, Sầu Lữ Thứ,... và ca khúc thiếu nhi như Ông Ninh Ông Nang, Chúc Tết,...
NS Hùng Lân đã biên soạn các tác phẩm như Sách Giáo Khoa Âm Nhạc (Giải thưởng Bộ Quốc Gia Giáo Dục (1952), Nhạc Lý Toàn Thư (1960), Hỏi và Đáp Nhạc Lý (1964), Sư Phạm Âm Nhạc Thực Hành (tập 1 – 1974), Vui Ca Lên (tập 1 và 2 – 1973), Vui Ca Học Đường (Chương trình Phát Thanh Học Đường – 1975), Xướng Nhạc (Tập 1 và 2), Thuật Sáng Tác Ca Khúc (1977), và 100 bài soạn cho Orgue (phong cầm) hoặc để độc tấu hoặc đệm cho các ca khúc của ông.
Công trình khảo cứu âm nhạc của ông gồm: Nhạc Ngữ Việt Nam (1971), Tìm Hiểu Dân Ca Việt Nam (1971 – Giải nhất Biên khảo Văn học Nghệ thuật 1972), Nhạc Hòa Âm và Nhạc Đơn Điệu (Sơ lược về Nhạc ngữ Tây Phương và Việt Nam) – 1964), và Nhạc Lý Tân Biên (Di cảo 1975-1986).
NS Hùng Lân (1922-1986) sinh tại Hà Nội, tên thật là Phêrô Hoàng Văn Hương, với các bút hiệu khác là Nam Hoa và Lâm Thanh. Ông từng tham gia Ban Sáng Lập và Ban Giám Đốc trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ Saigon, đồng thời từng làm chủ sự Phòng Phát thanh Học đường tại Trung tâm Học liệu Bộ Giáo dục Saigon.
Với kiến thức thần học sở đắc tại Đại chủng viện Xuân Bích (Hà Nội), NS Hùng Lân lãnh trách nhiệm chính trong phong trào nhạc phụng vụ và giáo ca bằng Việt ngữ, Nhạc đoàn Lê Bảo Tịnh được thành lập vào tháng 7-1945 tại Sở Kiện (tỉnh Hà Nam cũ), ông là nhạc đoàn trưởng tiên khởi. Nhạc đoàn Lê Bảo Tịnh đã xuất bản nhiều tuyển tập của nhiều tác giả với tựa đề chung là Cung Thánh. Ông cũng đã xuất bản 3 tập nhạc với tựa đề Ca Vang Lời Chúa 1, 2 và 3. Được biết ông còn 80 bài ứng tác Thánh Vịnh chưa xuất bản.
NS Hùng Lân không chỉ cầu nguyện bằng âm nhạc mà ông còn giúp nhiều người cùng cầu nguyện bằng âm nhạc, mà “hát là cầu nguyện hai lần” (Thánh Augustinô), chắc chắn Thiên Chúa nhân từ đã thưởng công cho ông rồi.
