Thái Nguyên là nghệ danh của cha Vinhsơn Võ Văn Thọ, hiện là giáo sư tại Đại Chủng viện Thánh Quí Cần Thơ, kiêm chánh xứ Cái Răng, một họ đạo nằm bao quanh chủng viện. Nhiều bài ca của ngài sử dụng trong phụng vụ rất đỗi quen thuộc, chẳng hạn lời ca “Thánh ý Ngài là gia nghiệp đời con, là tình yêu cho con ủ ấp, là ước mơ con thơ đi tìm…” (Gia nghiệp đời con), hay bài hát viết từ Thánh vịnh 50: “Nguyện xót thương con theo lòng nhân hậu của Chúa…”. Lễ Thánh Tâm hằng năm lại vang lên ca khúc: “Trái tim rực cháy qua bao đời là tình yêu Chúa, tình Ngài lớn lao cao vời tựa như đất trời” (Trái tim rực cháy). Dịp Giáng Sinh về, các ca đoàn, hội nhóm tập hát để ca mừng: “Chúa đã đến trong trần gian, Người sinh trong máng cỏ cơ hàn để cho con vui vầy hạnh phúc…” (Chúa đã đến). Những khúc ca này với giai điệu nhẹ nhàng sâu lắng đã đi vào trái tim người hát, đồng thời cũng là một phương thức cầu nguyện.
Cha khẳng định: “Nhạc dùng trong phụng vụ bắt nguồn từ Lời Chúa. Người nhạc sĩ phải cảm nghiệm sâu sắc, đối với tôi, viết nhạc bằng sự cảm nghiệm và chất liệu sống của mình. Là linh mục, mục đích khi sáng tác thánh ca còn giúp cộng đoàn hát và cầu nguyện với Chúa”. Vị linh mục nhạc sĩ đã viết không chỉ bằng trái tim mà còn làm việc nghiêm túc để mỗi tác phẩm ra đời, như cha chia sẻ “không phải để chóng qua hay đánh dấu sự có mặt của nhạc sĩ viết ở mảng này, mảng khác để rồi bài hát ví nôm na như mì ăn liền, khó tồn tại lâu, mà luôn làm sao nhằm truyền tải Lời Chúa cho mọi người”. Cha Thái Nguyên thường có giờ cầu nguyện riêng hằng ngày, suy gẫm Lời Chúa. Theo ngài, đó là dịp để ý tưởng khơi mào. “Nhiều bài hát hình thành sau thời gian dài nuôi dưỡng chủ đề. Mỗi ngày, mỗi ngày đều suy nghĩ, cầu nguyện…, đến lúc nào đó bất chợt, cảm hứng bột phát. Vậy là tranh thủ viết lại ngay” bởi những cảm xúc đó chỉ ập tới rồi lại qua đi trong thoáng chốc…
Niềm yêu thích sáng tác thánh ca của cha khởi đi từ những ngày còn làm chủng sinh. Mặt khác, cha tâm sự một trong những nguyên nhân thôi thúc bản thân học nhạc là để phục vụ. Thập niên 1980, cha đã được bề trên chủng viện lúc ấy là linh mục G.B Phạm Minh Mẫn (tức Đức Hồng y GB Phạm Minh Mẫn) sai đi đào luyện về âm nhạc và may mắn được đào tạo qua các lớp chuyên hòa âm, sáng tác, ca trưởng, nhạc cụ… dưới bàn tay của những bậc kỳ cựu như linh mục nhạc sư Tiến Dũng, linh mục nhạc sư Kim Long, Viết Chung, Hải Linh. Trở về, cha tập tành sáng tác để các chủng sinh có thể tập, nếu được duyệt thì sử dụng cho thánh lễ, mỗi tuần một bài đáp ca. Xuyên suốt ba năm, cha đã hoàn thành được tuyển tập Thánh vịnh, Đáp ca năm A, B, C được các ca đoàn giáo xứ trong Nam ngoài Bắc sử dụng phổ biến cho đến ngày nay. “Nhờ ơn Chúa nên mọi việc trôi chảy!”, cha nói.
Những bài thánh ca được viết với sự làm việc nghiêm túc, tâm huyết
Năm 1997, nhạc sĩ Thái Nguyên được truyền chức linh mục. Ngài nhận bài sai đầu tiên về họ đạo Nhơn Mỹ (huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng). Tại đây, cha chăm lo xây dựng xứ đạo và nỗ lực loan báo Tin Mừng. Dần theo thời gian, các ca khúc ra đời nhiều hơn, là thành quả của cả quá trình suy tư, chiêm nghiệm và xúc cảm thực tế khi làm mục vụ lẫn thời gian giúp xứ, song hành với bổn đạo. Tất cả được người nhạc sĩ ghi lại trong tâm hồn. Đến nay, cha có gần 900 bài hát.
Có hai điều dễ nhận ra trong những đứa con tinh thần cha kết dệt, trước hết là hơi hướng dân ca. Các ca khúc luyến láy rất tự nhiên, nhuần nhuyễn. Về điều này, cha lý giải có phần liên quan xuất thân gia đình, bởi ông cố là người rặt Nam bộ ở vùng Đồng Tháp Mười, còn bà cố lại gốc Bùi Chu: “Cha của tôi thì thích cải lương, ru con bằng những lời dân ca Nam bộ. Còn mẹ thì khác, trong tiếng ru mang hơi thở âm hưởng Bắc bộ. Những bài hát ru của cha mẹ vẫn còn in sâu theo tháng năm sau này. Có lẽ vì thế mà ảnh hưởng tới âm nhạc của tôi”. Mặt khác, cha cho biết thêm khi trẻ tuổi đã nghe nhiều bài hát dòng nhạc vào đời mà nhất là của cha nhạc sĩ Duy Thiên (linh mục Giuse Nguyễn Văn Thắng), nên càng có sự tác động…
Bỏ qua phần nhạc, ca từ trong mỗi bài hát do cha Thái Nguyên viết y hệt những dòng tâm sự: “Xin cho con trở nên bé nhỏ để con dễ nghe tiếng Chúa, để con thấy Chúa hiện diện trong hết mọi biến cố đời con” (Tâm tình yêu mến); hoặc như triết lý cuộc sống: “Vẫn là một con người hôm qua nhưng đến hôm nay Chúa đổi thay nhiều lần” (Vẫn là…); có khi là sự ý thức thân phận mỏng giòn để biết khiêm tốn tin cậy và phó thác vào Đấng tạo thành: “Biến đổi đời con Chúa ơi!... Con sống trong Ngài tâm con luôn khát khao hoài một cuộc đời đổi mới Chúa ơi. Lòng còn ngủ say chưa đổi thay, tình đời trả vay vẫn còn đây, bao vấn vương này. Ngày ngày con sống niềm cậy trông nơi lòng nhân Chúa - nguồn sống mới đời con” (Biến đổi đời con). Cha Thái Nguyên kể đã kinh qua nhiều vai trò, sứ vụ: thời kỳ mới ra trường, phục vụ ở vùng truyền giáo rồi lại được bề trên gọi, cho du học tại Rome về tín lý, xong khóa học quay về giảng dạy tu đức trong Đại Chủng viện… Sự trải nghiệm thực tế trong từng giai đoạn đã làm thành chất liệu để âm nhạc thêm gần gũi hơn, dù có triết lý mà vẫn sát với nhịp đập cuộc sống.
Tặng quà cho trẻ con
Gặp cha trong căn phòng làm việc tại họ đạo Cái Răng, giữa không gian toàn những sách vở nhiều mảng âm nhạc, các sách suy niệm, tu đức, giáo dục nhân bản… Ngoài viết nhạc, những bài viết khác của ngài về các chủ đề giáo dục, nuôi dưỡng tâm hồn cũng hiện diện trên kệ sách các nhà sách Công giáo, đông đảo độc giả đón nhận. Với người nhạc sĩ 69 tuổi, âm nhạc giờ đây vẫn đang nuôi dưỡng những ý tưởng, tình cảm để mỗi bài nhạc đều là sự nghiêm túc, chỉn chu.
Hùng Luân
